Điều kiện hưởng bảo hiểm thai sản là gì?

Bảo hiểm thai sản là một khoản trợ cấp của nhà nước dành cho nhân viên trước và sau khi sinh con. Bạn không phải cứ đóng bảo hiểm xã hội là sẽ được hưởng chế độ thai sản. Theo quy định, người lao động, kể cả lao động nam và lao động nữ phải đáp ứng một số điều kiện mới được hưởng chế độ thai sản. Người lao động phải nắm rõ các điều kiện của bảo hiểm thai sản để bạn không bỏ lỡ quyền lợi này. Quy định hiện hành về điều kiện hưởng bảo hiểm thai sản là gì? Đọc thêm trong bài viết tiếp theo đây!

Khái niệm, ý nghĩa của chế độ bảo hiểm thai sản 

Từ các công ước và khuyến nghị đó, đến nay pháp luật của hầu hết các nước trên thế giới đều quy định về chế độ bảo hiểm thai sản. Tuy nhiên, tuỳ thuộc vào đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội của mỗi nước mà chế độ bảo hiểm thai sản được quy định khác nhau. 

Ở nước ta, cùng với các chế độ bảo hiểm xã hội khác, chế độ bảo hiểm thai sản đã được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật lao động từ khi giành được chính quyền đến nay.

Đã qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung nên chính sách bảo hiểm thai sản ngày càng đầy đủ, hoàn thiện và phù hợp hơn với thực tế đời sống, đáp ứng được quyền lợi hợp pháp, cũng như thể hiện chính sách đặc biệt ưu đãi đối với người lao động.

Từ đó, tạo điều kiện cho người lao động nói chung, lao động nữ nói riêng ổn định cuộc sống, sức khoẻ nhằm phát huy có hiệu quả năng lực nghề nghiệp, kết hợp hài hoà cuộc sống lao động và cuộc sống gia đình. 

Theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, có thể hiểu chế độ bảo hiểm thai sản là một trong các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm tổng hợp các quy định của Nhà nước nhằm bảo hiểm thu nhập và đảm bảo sức khoẻ cho lao động nữ nói riêng khi mang thai, sinh con và cho người lao động nói chung khi nuôi con nuôi sơ sinh, thực hiện các biện pháp tránh thai. 

So với các chế độ bảo hiểm bắt buộc khác, đối tượng hưởng bảo hiểm thai sản ở nước ta chủ yếu là lao động nữ. Thông thường lao động nam chỉ hưởng chế độ thai sản khi nuôi con nuôi sơ sinh hoặc thực hiện các biện pháp tránh thai.

Hiện nay một số nước quy định lao động nữ và nam đều được hưởng chế độ thai sản như nhau, ví dụ: Thụy Điển, Bulgaria. Đặc biệt ở Bulgaria còn quy định ông, bà cũng được nghỉ hưởng trợ cấp trong thời gian người mẹ mang thai, trước và sau sinh nhằm chia sẻ trách nhiệm chăm sóc con cháu trong gia đình.

Dù khác nhau về đối tượng hưởng, thời gian nghỉ, mức trợ cấp nhưng pháp luật các nước đều giống nhau về mục đích hướng tới của chế độ bảo hiểm thai sản.

Đó là thông qua việc bù đắp một phần chi phí tăng lên trong quá trình thai nghén, sinh con, nuôi con nuôi sơ sinh, thực hiện các biện pháp tránh thai, bảo hiểm thai sản nhằm giữ cân bằng về thu nhập, tạo sự bình ổn về mặt vật chất, bảo vệ sức khoẻ cho người lao động và trẻ sơ sinh.

Qua đó, chế độ bảo hiểm thai sản góp phần thực hiện sự bình đẳng về nghĩa vụ và quyền lợi cũng như có sự chia sẻ giữa những người tham gia bảo hiểm. 

Từ mục đích trên, có thể thấy, chế độ bảo hiểm thai sản có ý nghĩa rất lớn đối với bản thân người lao động và gia đình họ, đối với các đơn vị sử dụng lao động cũng như đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. 

Đối với bản thân và gia đình người lao động, chế độ bảo hiểm thai sản là cơ sở để người lao động, đặc biệt là lao động nữ nghỉ việc mà vẫn được đảm bảo cuộc sống.

Với thời gian nghỉ việc và khoản bù đắp thu nhập từ quỹ bảo hiểm xã hội, người lao động sẽ sớm ổn định và phục hồi sức khoẻ: con sơ sinh được chăm sóc tốt hơn; kinh tế gia đình vì thế cũng được ổn định hơn.

Hơn nữa, do được đảm bảo việc làm và thu nhập sau thời gian nghỉ thai sản sẽ giúp người lao động yên tâm thực hiện thiên chức của mình. Vì thế, bảo hiểm thai sản góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sự phát triển của mỗi gia đình, từ đó góp phần phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. 

Ngoài ra, chế độ bảo hiểm thai sản tăng cường trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc đóng phí vào quỹ bảo hiểm xã hội cũng như đảm bảo việc làm cho người lao động sau thời gian nghỉ thai sản.

Nếu các đơn vị sử dụng lao động thực hiện tốt các vấn đề này sẽ là yếu tố để thu hút lao động, kích thích sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh. Từ đó, cùng với nhà nước kết hợp hài hòa chính sách kinh tế và chính sách xã hội, góp phần đảm bảo an sinh xã hội. 

Đối với nhà nước, chế độ bảo hiểm thai sản không chỉ có ý nghĩa trước mắt là đảm bảo ổn định thu nhập, việc làm, sức khỏe cho người lao động khi thực hiện quyền được làm cha, làm mẹ, góp phần đảm bảo bình đẳng giới và an sinh xã hội, mà lâu dài hơn là thúc đẩy sự phát triển ổn định bền vững về dân số, chất lượng lao động thế hệ tương lai của đất nước. 

Điều kiện hưởng bảo hiểm thai sản là gì?

Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 nêu rõ, người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp:

• Lao động nữ mang thai;
• Lao động nữ sinh con;
• Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;
• Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;
• Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản;
• Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.

Đồng thời, phải đảm bảo đủ thời gian tham gia BHXH với trường hợp:

• Lao động nữ sinh con, nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi hay người mang thai hộ và người nhờ mang thai hộ: Đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh hoặc nhận nuôi con nuôi.
• Lao động nữ sinh con đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của bác sĩ: Đóng BHXH từ đủ 03 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh.

Lưu ý: Người lao động đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH mà chấm dứt hợp đồng lao động hoặc thôi việc trước khi sinh hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản như những lao động khác.

Thời gian hưởng chế độ nghỉ thai sản

Đối với lao động nữ

Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định tại điều 32, 33, 34, 35, 36, 37 rằng: Tùy theo mỗi giai đoạn khác nhau của thai kỳ mà lao động nữ được nghỉ những ngày khác nhau. Cụ thể như sau:

Thời gian nghỉ để khám thai

• Lao động nữ được nghỉ phép để đi khám thai 5 lần trong suốt thai kỳ và mỗi lần 1 ngày. Trường hợp, thai phụ có bệnh lý, thai nhi không bình thường hoặc cơ sở y tế quá xa, lao động nữ sẽ được nghỉ 2 ngày mỗi lần khám thai.
• Thời gian nghỉ phép để khám thai không kể ngày nghỉ hàng tuần hoặc lễ, Tết.

Thời gian nghỉ khi thai chết lưu, sẩy thai, nạo/hút thai hoặc phá thai bệnh lý

Chế độ hưởng bảo hiểm thai sản cho lao động nữ trong trường hợp có thai chết lưu, sẩy thai, nạo/hút thai hoặc phá thai bệnh lý có chỉ định của bác sĩ hoặc cơ sở y tế có thẩm quyền, được nghỉ phép như sau:

• Nghỉ 10 ngày trong trường hợp thai dưới 5 tuần
• Nghỉ 20 ngày trong trường hợp thai từ 5 – 13 tuần
• Nghỉ 40 ngày trong trường hợp thai từ 13 – 25 tuần
• Nghỉ 50 ngày trong trường hợp thai từ 25 tuần

Lưu ý: Thời gian nghỉ nêu trên tính luôn những ngày nghỉ hàng tuần và ngày nghỉ dịp lễ Tết.

Thời gian nghỉ khi sinh con

• Theo quy định của luật bảo hiểm thai sản, lao động nữ được nghỉ 6 tháng khi sinh con
• Trường hợp sinh đôi trở lên thì từ con thứ 2, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 1 tháng

Lưu ý quan trọng:

• Nếu con dưới 2 tháng tuổi bị chết, người mẹ được nghỉ việc 4 tháng tính từ ngày sinh
• Nếu con từ 2 tháng tuổi trở lên bị chết, người mẹ được nghỉ việc 2 tháng tính từ ngày con chết. Khoảng thời gian này không tính vào thời gian nghỉ việc riêng
• Nếu người mẹ chết sau khi sinh con thì người nuôi dưỡng trực tiếp con được hưởng chế độ thai sản theo luật định
• Khi nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi, người lao động vẫn được nghỉ việc hưởng chế độ cho đến khi con đủ 6 tháng. Nếu vợ và chồng đều tham gia bảo hiểm xã hội và đáp ứng đủ điều kiện hưởng thì chỉ 1 người được nghỉ việc hưởng chế độ theo quy định.

Thời gian nghỉ khi thực hiện các biện pháp phòng tránh thai

• Đặt vòng tránh thai được nghỉ 7 ngày
• Triệt sản được nghỉ 15 ngày

Đối với lao động nam

Thời gian nghỉ khi triệt sản

Lao động nam được nghỉ theo chỉ định của bác sĩ, cơ sở y tế có thẩm quyền khi triệt sản.Thời gian tối đa được nghỉ là 15 ngày, tính cả ngày nghỉ và lễ, Tết.

Thời gian nghỉ khi vợ sinh con

Căn cứ vào Điều 25 và Điều 37 Luật BHXH năm 2014, khi vợ sinh con, lao động nam có đóng bảo hiểm xã hội được hưởng chế độ thai sản với thời gian nghỉ như sau:

• 5 ngày khi vợ sinh bình thường
• 7 ngày khi vợ sinh con dưới 32 tuần hoặc phải phẫu thuật
• 10 ngày khi vợ sinh đôi. Từ sinh ba trở lên, cứ thêm mỗi con, chồng được nghỉ thêm 3 ngày
• 14 ngày khi vợ sinh từ 2 con trở lên theo phương pháp phẫu thuật

Thời gian nghỉ việc này không tính ngày nghỉ hàng tuần, lễ Tết.

Mời bạn xem thêm:

• Điều kiện hưởng bảo hiểm thai sản là gì?
• Mẫu đơn tố cáo hành vi bạo hành gia đình mới năm 2022
• Điều kiện công nhận quyền sử dụng đất là gì?

Thông tin liên hệ

Trên đây là những vấn đề liên quan đến “Điều kiện hưởng bảo hiểm thai sản là gì?”. Luật sư Bắc Giang tự hào sẽ là đơn vị hàng đầu hỗ trợ mọi vấn đề cho khách hàng liên quan đến tư vấn pháp lý, thủ tục giấy tờ liên quan đến dịch vụ yêu cầu hạn chế quyền thăm con… Nếu quy khách hàng còn phân vân, hãy đặt câu hỏi cho Luật sư Bắc Giang thông qua số hotline 0833.102.102 chúng tôi sẽ tiếp nhận thông tin và phản hồi nhanh chóng.

Câu hỏi thường gặp