Mặc dù tin giả đã được đăng tải từ lâu nhưng trong những năm gần đây, trong mọi thời kỳ và với sự phát triển mạnh mẽ của các phương tiện truyền thông, đặc biệt là Internet và mạng xã hội, ngày càng nhiều tin giả cũng xuất hiện. Điều này đã trở thành vấn đề ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Vì vậy, việc xác định tin tức giả, sự xuất hiện và tác hại của nó là một chủ đề quan trọng hiện nay, làm cơ sở để nâng cao cảnh giác, chủ động phòng, chống tin giả, giữ vững an ninh, chính trị, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Cùng tham khảo bài viết “Hành vi tung tin giả xử phạt bao nhiêu?” để biết hướng xử lý theo quy định pháp luật đối với hành vi này.
Khái niệm tin giả?
Tin giả (tiếng Anh: fake news), còn được gọi là tin rác hoặc tin tức giả mạo, là một loại hình báo chí hoặc tuyên truyền bao gồm các thông tin cố ý hoặc trò lừa bịp lan truyền qua phương tiện truyền thông tin tức truyền thống (in và phát sóng) hoặc phương tiện truyền thông xã hội trực tuyến. Thông tin sai lệch thường được các phóng viên trả tiền cho các trang đăng tin để được đăng các tin tức này, một thực tế phi đạo đức được gọi là báo chí trả tiền. Tin tức kỹ thuật số đã mang lại và tăng việc sử dụng tin tức giả, hoặc báo chí màu vàng (yellow journalism). Tin tức sau đó thường được nhắc lại là thông tin sai trên phương tiện truyền thông xã hội nhưng đôi khi cũng tìm được đường đến những phương tiện truyền thông chính thống.
Tin giả được viết và xuất bản thường là với mục đích đánh lừa nhằm gây thiệt hại cho một cơ quan, thực thể hoặc người, và/hoặc đạt được về mặt tài chính hoặc chính trị, nó thường sử dụng lối viết giật gân, không trung thực hoặc dùng các tiêu đề bịa đặt để tăng lượng độc giả. Tương tự, các câu chuyện và tiêu đề bẫy để nhấn chuột vào kiếm doanh thu quảng cáo từ hoạt động này.
Phân loại tin giả
Có nhiều ý kiến khác nhau trong việc phân biệt các loại tin giả. Theo Claire Wardle của First Draft News (một dự án “chống lại sự sai lệch thông tin trực tuyến” được thành lập vào năm 2015 bởi 9 tổ chức do Phòng thí nghiệm Google News tập hợp lại.) thì có bảy loại tin giả khác nhau:
- Châm biếm/giễu nhại (“không có ý định gây hại nhưng có thể gây nhầm lẫn thông tin”)
- Các yếu tố liên quan đến bài viết bị sai (“khi tiêu đề, hình ảnh hoặc chú thích không đúng với nội dung bài viết”)
- Nội dung sai lệch (“sử dụng thông tin sai lệch để đánh giá một vấn đề hoặc một cá nhân”)
- Bối cảnh sai (“khi nội dung được chia sẻ với thông tin ngữ cảnh sai”)
- Tin mạo danh (“các tin tức mạo danh từ các nguồn đáng tin cậy”)
- Nội dung bị thao túng (“khi thông tin hoặc hình ảnh chân thực bị thao túng để đánh lừa”, ví dụ như với một bức ảnh “đã được chỉnh sửa”)
- Nội dung bịa đặt (“nội dung hoàn toàn không đúng, được tạo ra để đánh lừa và chuộc lợi”)
Ngoài ra, có một cách phân loại các tin giả trực tuyến rất phổ biến. Bao gồm các loại tin giả sau:
- Clickbait (mồi nhử nhấp chuột): là một đoạn văn bản, hình ảnh,… được tạo ra với nội dung cuốn hút, giật gân và được liên kết tới một website cụ thể nhằm lôi kéo người dùng nhấn vào.
- Propaganda (Tuyên truyền): là việc đưa ra các thông tin (vấn đề) với mục đích đẩy thái độ, suy nghĩ, tâm lý và ý kiến của quần chúng theo chiều hướng nào đấy mà người nêu thông tin mong muốn.
- Satire/parody (châm biếm /giễu nhại): là thủ pháp dùng lời lẽ, tranh vẽ hay những màn trình diễn nghệ thuật sắc sảo, cay độc, thâm thuý để vạch trần thực chất xấu xa của những đối tượng (cá nhân) và hiện tượng trong xã hội.
- Sloppy journalism (Sự cẩu thả trong báo chí): các phóng viên hoặc nhà báo có thể tạo ra một bài viết với thông tin không đáng tin cậy, từ đó có thể khiến cho độc giả tiếp nhận thông tin sai
- Misleading headings (Giật tít): Những bài viết có thể không sai thông tin trong nội dung nhưng bị bóp méo bằng cách sử dụng các tiêu đề sai lệch hoặc giật gân.
- Biased or slanted news (Tin tức thiên kiến): là những thông tin nào xác nhận các niềm tin hoặc giả thuyết của chính họ.
Mục đích của việc tung tin giả
Chính trị
Tin giả được lợi dụng vào các âm mưu chính trị và làm rối loạn xã hội: câu chuyện tranh cử tổng thống năm 2016 tin giả được cho là góp phần dựng lên một nhà lãnh đạo quốc gia. Vậy thì nó cũng có thể hạ bệ một nhân vật với vị trí tương tự.
Thương mại
Ngày càng nhiều người biết cách tận dụng công cụ hiện đại, những nền tảng mạng xã hội để phát tán thông tin giả. Số lượng tin giả đối với doanh nghiệp, kinh doanh cũng tăng lên tỷ lệ thuận với tin giả trong các lĩnh vực khác nói chung. Các cách thức phát tán tin giả với doanh nghiệp phổ biến như, đối thủ cạnh tranh sử dụng tin giả để tấn công phía bên kia, dùng những cách thức để bôi xấu về những sự cố đã từng xảy ra trong quá khứ và khi một sự cố vừa xảy ra thì họ sẽ tìm mọi cách để họ nhân rộng sự lên.
Hay những tin giả hoàn toàn không có thật liên quan đến vấn đề kinh doanh, vấn đề quan hệ cá nhân của những cán bộ cấp cao, vấn đề bằng cấp, đầu tư mờ ám, liên quan đến nguồn tiền bất hợp pháp… có rất nhiều cách thức để làm ảnh hưởng đến một doanh nghiệp, đối thủ. Hoặc cũng có những người không phải cạnh tranh, thích “cuội” cho vui hoặc gây rối loạn, đã tạo ra câu chuyện bịa bạc để gây ảnh hưởng cho công ty dù… chẳng để làm gì.
Tin giả bịa đặt để gây bức xúc, tâm lý “tăng tương tác, tăng bán hàng” đã khiến một bộ phận bán hàng trực tuyến chủ động tạo và lan truyền tin giả với mục đích kinh tế hết sức rõ ràng.
Hành vi tung tin giả xử phạt bao nhiêu?
Căn cứ Điều a Khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP: Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:
a) Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân;
Và Khoản 3 Điều 4 Nghị định 15/2020: Mức phạt tiền quy định từ Chương II đến Chương VII tại Nghị định này được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức, trừ quy định tại Điều 106 Nghị định này. Trường hợp cá nhân có hành vi vi phạm như của tổ chức thì mức phạt tiền bằng 1/2 mức phạt tiền đối với tổ chức.
Do đó, nếu tổ chức, cá nhân cung cấp nội dung thông tin sai sự thật lên mạng xã hội (ví dụ như facebook,…) về tình hình dịch bệnh COVID-19 sẽ bị xử phạt như sau:
Đối với tổ chức vi phạm: Bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng.
Đối với cá nhân vi phạm: Bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng.
Ngoài ra, tổ chức, cá nhân vi phạm còn buộc phải gỡ bỏ thông tin sai sự thật về tình hình dịch bệnh Covid-19 mà mình đã đăng tải.
Trường hợp, người nào có hành vi đưa lên mạng xã hội thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh COVID-19, gây dư luận xấu thì bị xử lý về Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định tại Điều 288 Bộ luật hình sự 2015, với khung hình phạt cao nhất là bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.
Mời bạn xem thêm:
- Quy trình giao kết hợp đồng thực hiện như thế nào?
- Điều kiện công nhận quyền sử dụng đất là gì?
- Mẫu báo cáo công tác an toàn vệ sinh lao động năm 2022
Thông tin liên hệ
bài viết trên chúng tôi đã đề cập đến vấn đề “Hành vi tung tin giả xử phạt bao nhiêu?”. Luật sư Bắc Giang sẽ đại diện khách hàng để giải quyết các vụ việc có liên quan đến Dịch vụ trích lục giấy khai sinh. Với kinh nghiệm nhiều năm trong ngành và đội ngũ chuyên gia pháp lý dày dặn kinh nghiệm, chúng tôi sẽ hỗ trợ quý khách hàng tháo gỡ vướng mắc, không gặp bất kỳ trở ngại nào. Hãy liên lạc với số hotline 0833102102 để được trao đổi chi tiết, xúc tiến công việc diễn ra nhanh chóng, bảo mật, uy tín.
Câu hỏi thường gặp
Mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực: bưu chính và giao dịch điện tử đối với cá nhân là 40 triệu đồng. Mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực: viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin đối với cá nhân là 100 triệu đồng.
Căn cứ theo Khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 15/04/2020) quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử quy định như sau:
Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:
+ Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân;
+ Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc;
+ Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn;
+ Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc;
+ Cung cấp, chia sẻ các tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm mà không được sự đồng ý của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ hoặc chưa được phép lưu hành hoặc đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu;
+ Quảng cáo, tuyên truyền, chia sẻ thông tin về hàng hóa, dịch vụ bị cấm;
+ Cung cấp, chia sẻ hình ảnh bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia;
+ Cung cấp, chia sẻ đường dẫn đến thông tin trên mạng có nội dung bị cấm.
Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
