Trong một gia đình có nhiều anh chị em, luôn có một câu hỏi là em trai có được thừa kế di sản của anh ruột hay không? Em trai được thừa kế tài sản của anh trai trong những trường hợp nào? Bộ luật Dân sự (BLDS) thì tài sản để lại cho người chết trên cơ sở hợp pháp là tài sản được định đoạt theo di chúc. Vì vậy, nếu anh trai lập di chúc để lại tài sản cho em trai, nếu di chúc hợp pháp thì những người đó có toàn quyền sử dụng tài sản đó. Bài viết dưới đây của Luật sư Bắc Giang sẽ sẽ giải đáp thắc mắc một cách chi tiết hơn.
Di sản thừa kế là gì? Bao gồm những gì?
Điều 612 Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu định nghĩa di sản thừa kế là gì như sau:
Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.
Theo đó, di sản thừa kế có các đặc điểm sau đây:
Là tài sản của người chết (người để lại di sản thừa kế) để lại cho người khác sau khi người để lại di sản thừa kế chết.
Gồm: Tài sản riêng của người để lại di sản thừa kế, phần tài sản của người để lại di sản thừa kế trong tài sản chung với người khác. Do đó, di sản thừa kế có thể là tiền, tài sản gồm bất động sản, động sản (nhà, đất, công trình gắn liền với đất…), giấy tờ có giá. Có thể kể đến một số loại tài sản thường gặp gồm:
- Tiền, vàng, đá quý, đồ trang sức khác.
- Nhà ở, đất ở hình thành do mua bán, tặng cho, thừa kế… nhà ở hình thành trong tương lai…
- Cổ phần, chứng khoán…
– Được định đoạt sau khi người để lại di sản thừa kế chết theo hai hình thức: Theo di chúc hoặc được chia theo pháp luật. Trong đó, điều kiện để chia di sản thừa kế theo hai phương pháp kia như sau:
- Theo di chúc: Người để lại di sản thừa kế có lập di chúc hợp pháp để lại tài sản của mình cho người khác (có thể là bất cứ ai theo ý muốn cả người để lại di sản thừa kế).
- Theo pháp luật: Khi không có di chúc, có di chúc nhưng không hợp pháp hoặc một phần di chúc không hợp pháp… thì di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật. Theo đó, pháp luật sẽ chia thừa kế căn cứ theo hàng thừa kế.
Người được hưởng di sản thừa kế
Trường hợp người có tài sản qua đời, nhưng trước đó đã tự ý tiêu hủy di chúc mà mình đã lập thì cũng được coi như trường hợp người có tài sản chết mà không để lại di chúc.
Khi đó, quyền thừa kế theo pháp luật sẽ được áp dụng đối với trường hợp người để lại tài sản chết mà không để lại di chúc. Người được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật phải là những người có quan hệ hôn nhân, nuôi dưỡng, huyết thống với người đã chết. Dựa trên mức độ gần gũi thân thiết của những người này với người chết, pháp luật phân theo thứ tự như sau:
1. Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
2. Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết;
3. Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cô ruột, cậu ruột, dì ruột; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột
…Mặt khác, để được hưởng thừa kế theo pháp luật, những người thuộc các hàng thừa kế nói trên phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế, nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu họ còn sống. Nếu cháu cũng đã chết trước người để lại di sản, thì chắt được hưởng phần di sản của cha mẹ được hưởng nếu còn sống.
Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người để lại di sản chết.
Em trai có được thừa kế di sản của anh ruột hay không?
Trường hợp 1: Anh trai có để lại di chúc
- Trong trường hợp này, căn cứ vào di chúc để lại của người anh trai để xem xét người em ruột có được hưởng thừa kế di sản hay không. Cụ thể:
- Nếu trong di chúc người anh trai có chỉ định người thừa kế là người em ruột và phân chia phần di sản cho người em này thì người em sẽ là người thừa kế theo di chúc và được thừa kế phần di sản mà người anh trai đã phân định.
- Nếu trong di chúc người anh trai không chỉ định người thừa kế là người em ruột và không phân chia phần di sản cho người em này thì người em không được thừa kế di sản của anh trai để lại. Đồng thời, em ruột cũng không thuộc 1 trong 6 đối tượng được hưởng di sản thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc nên người em ruột sẽ không được áp dụng điều luật này để thừa kế di sản của anh trai.
Trường hợp 2: Anh trai không có để lại di chúc
- Trường hợp anh trai không để lại di chúc thì áp dụng điểm a khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, di sản thừa kế của anh trai sẽ được chia theo pháp luật. Cụ thể những người thừa kế di sản được quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
- Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ, chồng, cha, mẹ (cha, mẹ đẻ và cha, mẹ nuôi), con (con đẻ và con nuôi) của người để lại di sản;
- Hàng thừa kế thứ hai bao gồm: ông bà (ông, bà nội và ông, bà ngoại), anh, chị, em (ruột) của người để lại di sản; cháu ruột của người để lại di sản mà người đó là ông bà (ông, bà nội và ông, bà ngoại);
- Hàng thừa kế thứ ba bao gồm: cụ (cụ nội, cụ ngoại) của người để lại di sản; bác, chú, cậu, cô, dì (ruột) của người để lại di sản; cháu ruột của người để lại di sản mà người đó là bác, chú, cậu, cô, dì (ruột); chắt ruột của người để lại di sản mà người đó là cụ (cụ nội, cụ ngoại).
- Theo đó, những người ở hàng thừa kế thứ hai chỉ được thừa kế di sản nếu không còn ai ở hàng thừa kế thứ nhất do đã chết, thuộc trường hợp không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc những người đó từ chối nhận di sản. Hàng thừa kế thứ ba áp dụng tương tự.
- Như vậy, theo quy định pháp luật thì em ruột thuộc hàng thừa kế thứ hai nên người em chỉ được thừa kế di sản nếu hàng thừa kế thứ nhất như vợ, chồng, cha, mẹ (cha, mẹ đẻ và cha, mẹ nuôi), con (con đẻ và con nuôi) của người anh không còn ai. Trường hợp hàng thừa kế thứ nhất của người anh vẫn còn thì người em không được hưởng di sản thừa kế của người anh.
Thủ tục nhận di sản thừa kế của anh trai
Có hai trường hợp mà người em ruột có thể thừa kế di sản của anh trai là:
- Trường hợp 1: Hưởng di sản thừa kế theo di chúc;
- Trường hợp 2: Hưởng di sản thừa kế trong trường hợp hàng thừa kế thứ nhất của anh trai không còn ai.
Khi được thừa kế di sản của anh trai, người em ruột cần phải thực hiện một trong các thủ tục sau:
- Trường hợp người em ruột là người thừa kế di sản duy nhất của anh trai theo pháp luật hoặc người em ruột thừa kế di sản của anh trai cùng với những người ở hàng thừa kế thứ hai mà cả em ruột và những người ở hàng thừa kế thứ hai thỏa thuận không phân chia di sản của anh trai thì thực hiện thủ tục công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế.
- Trường hợp người em ruột và những người ở hàng thừa kế thứ hai thừa kế di sản của anh trai theo pháp luật hoặc người em ruột cùng với những người thừa kế khác thừa kế di sản của anh trai theo di chúc nhưng trong di chúc không phân định rõ phần di sản được hưởng của từng người thì những người thừa kế thực hiện thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế.
Lưu ý: Trong trường hợp di sản thừa kế là đất đai, nhà ở hoặc những tài sản phải đăng ký theo quy định pháp luật thì văn bản thỏa thuận phân chia di sản có công chứng là một trong các căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện việc đăng ký chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản cho người thừa kế di sản nói chung, người em ruột nói riêng.
Mời bạn xem thêm:
- Điều kiện hưởng bảo hiểm thai sản là gì?
- Hành vi tung tin giả xử phạt bao nhiêu?
- Điều kiện hưởng bảo hiểm thai sản là gì?
Thông tin liên hệ
Vấn đề “Em trai có được thừa kế di sản của anh ruột hay không?” đã được chúng tôi cung cấp qua thông tin bài viết trên. Luật sư Bắc Giang luôn có sự hỗ trợ nhiệt tình từ các chuyên viên tư vấn pháp lý, quý khách hàng có vướng mắc hoặc nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý liên quan như dịch vụ Đăng ký khai sinh không có chứng sinh… vui lòng liên hệ đến hotline 0833.102.102. Chúng tôi sẽ giải quyết các khúc mắc của khách hàng, làm các dịch vụ một cách nhanh chóng, dễ dàng, thuận tiện.
Câu hỏi thường gặp
Theo quy định của Luật Nuôi con nuôi năm 2010, để được pháp luật công nhận quan hệ mẹ nuôi, con nuôi, cần phải xem xét đối chiếu điều kiện của người được nhận là con nuôi (Điều 8), người nhận con nuôi (Điều 14) và phải thực hiện thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi (Điều 22).
Theo quy định tại Điều 676 Bộ luật Dân sự 2005, hàng thừa kế thứ nhất gồm có vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản như nhau.
Theo Điều 621 Bộ luật dân sự 2015 thì:
Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:
a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
ại Điều 14 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về hậu quả pháp lý của việc chung sống như vợ chồng như sau:
Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng.
Căn cứ Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Bên cạnh đó, Điều 626 Bộ luật dân sự 2015 quy định về quyền của người lập di chúc cụ thể như sau:
1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.
2. Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.
3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.
4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.
5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.
